Ályktun stjórnar Landssambands lögreglumanna 17. mars 2023

Í tilefni opinberrar umræðu um rafvarnarvopn lögreglu áréttar stjórn Landssambands lögreglumanna fyrri ályktanir og erindi er varðar nauðsyn á innleiðingu rafvarnarvopna sem valdbeitingartækis hjá íslensku lögreglunni. Hefur Landssamband lögreglumanna um langt árabil bent á nauðsyn þess að tryggja betur öryggi lögreglumanna í starfi. Því er það sérstakt fagnaðarefni að núverandi dómsmálaráðherra skuli sýna mikilvægum hagsmunamálum lögreglumanna þann skilning sem raun ber vitni. Lögreglumenn eru sú starfsstétt sem býr við flest vinnuslys. Slysatíðni í lögreglu nam árið 2020 um 220 slysum miðað við mælikvarða Vinnueftirlitsins um 1000 starfandi, og tæplega 140 slysum árið 2021. Þessar upplýsingar voru m.a. kynntar á ráðstefnunni Löggæsla og samfélagið á Akureyri 5. október 2022. Er slysatíðni lögreglumanna margföld á við aðrar starfsgreinar. Það er óásættanlegt að yfir 100 lögreglumenn slasist við störf á ári hverju.  Þessar staðreyndir kalla á að brugðist sé við með skýrum, markvissum og afdráttarlausum hætti.

Bendir Landssamband lögreglumanna á að ofbeldi gegn lögreglumönnum hefur ekki eingöngu áhrif á líf og heilsu lögreglumanna sem vinna krefjandi störf undir miklu starfsálagi, heldur hefur einnig áhrif á fjölskyldur þeirra og öryggi í einkalífi. Þá getur ofbeldi gegn lögreglu og tíð vinnuslys jafnframt haft áhrif á áhuga á lögreglunámi og því að starfa í lögreglu. Þá er algengt að lögreglumaður sé einn á vettvangi og þurfi að takast á við einstaklinga, krefjandi og ófyrirséðar aðstæður þar sem langt er í aðra aðstoð. Er innleiðing rafvarnarvopna einnig til þess fallin að auka öryggi almennra borgara ef upp koma hættulegar aðstæður en nýleg mál sem upp hafa komið sýna fram á að full þörf er á að auka varnar- og valdbeitingarbúnað lögreglumanna við skyldustörf og haga þjálfun lögreglumanna með markvissum hætti. Búnaðurinn er til þess fallinn að auka starfsöryggi við krefjandi aðstæður og getur þar með haft í för með sér fækkun á slysum lögreglumanna en einnig verið til þess fallinn að draga úr valdbeitingu og meiðslum hjá þeim sem þarf að handtaka.

Skipulögð glæpastarfsemi og aukinn vopnaburður, þar á meðal beiting eggvopna og skotvopna, kallar á að brugðist sé við til að tryggja öryggi almennings og lögreglumanna. Hlutverk lögreglu er að gæta almannaöryggis og halda uppi lögum og reglu í samfélaginu, leitast við að tryggja réttaröryggi borgaranna og greiða götu þeirra eftir því sem við á og aðstoða þegar hætta steðjar að, ásamt því að stemma stigu við afbrotum og koma í veg fyrir athafnir sem raska öryggi borgaranna og ríkisins. Er ákvörðun dómsmálaráðherra um rafvarnarvopn til þess fallin að færa valdbeitingarheimildir lögreglu og varnarbúnað nær því sem þekkist í helstu nágrannaríkjum ásamt því að skýra betur heimildir lögreglu. Stuðlar ákvörðunin þar með að auknu starfsöryggi lögreglumanna og um leið auknu öryggi hins almenna borgara.