Lögmannsaðstoð
Reglur LL um styrki vegna lögmannsaðstoðar
1. Markmið reglna þessara er að styðja við bak félagsmanna LL vegna ágreiningsmála er varða réttindi þeirra og skyldur sem lögreglumenn. Óski félagsmaður LL eftir lögmannsaðstoð á kostnað LL ber hann fram ósk um það við félagið með skriflegum hætti. Reglur þessar ásamt umsóknareyðublaði eru birtar á heimasíðu félagsins.
2. Framkvæmdastjóri og skrifstofa LL tekur við erindum og beiðnum um styrk vegna lögmannsaðstoðar og metur framkvæmdastjóri umsóknir á fyrsta stigi málsmeðferðar, m.a. um hvort vísa skuli máli til málskostnaðarnefndar LL, hvort vísa skuli máli til stjórnar LL, til framkvæmdastjórnar LL, hvort meðferð og afgreiðsla sé hjá honum o.s.frv.
a. Framkvæmdastjóri annast utanumhald og boðun funda málskostnaðarnefndar og leggur umsóknir og mál fyrir nefndina til meðferðar. Málskostnaðarnefnd LL tekur ákvörðun um hvort lögfræðileg aðstoð sé veitt, hve mikla aðstoð skuli veita og hvert skuli sækja hana. Getur nefndin falið framkvæmdastjóra verkefni í tengslum við störf nefndarinnar.
b. Ef mál varðar umtalsverða hagsmuni, fyrirséð þykir að kostnaður við málarekstur verði verulegur og fari umfram hámarks viðmiðunarfjárhæð samkvæmt reglum þessum eða mál kunni að vera stefnumarkandi og hafa ríkt fordæmisgildi og varði þannig mikilvæga hagsmuni fyrir LL og lögregluna, leggur málskostnaðarnefnd tillögur sínar fyrir stjórn LL til umfjöllunar og lokaákvörðunar.
c. Málskostnaðarnefnd fundar eftir þörfum og tekur fyrir beiðnir um styrki vegna lögmannskostnaðar, til umfjöllunar og ákvörðunar á fundum sínum. Þá fylgist nefndin með þróun útgjalda vegna styrkveitinga, upplýsir stjórn LL þar að lútandi og leggur tillögur fyrir stjórn LL að breytingum á reglum, um viðmiðunarfjárhæð styrkja og öðru er varðar hlutverk nefndarinnar. Í þessu skyni getur nefndin jafnframt óskað aðstoðar skrifstofu LL við upplýsingaöflun og ráðgjöf.
3. Sé um mjög brýnt mál að ræða sem varðar verulega hagsmuni og þarfnast tafarlausrar aðstoðar er heimilt að leita beint til formanns eða framkvæmdastjóra LL sem geta veitt bráðabirgðaheimild varðandi aðstoð, en viðkomandi aðili skal síðan leggja fram skriflega beiðni í samræmi við 1. gr. og málið svo rekið áfram í samræmi við reglur þessar. Í þessum bráðabirgðatilvikum getur formaður eða framkvæmdastjóri jafnframt ráðfært sig við formann málskostnaðarnefndar.
4. Fulltrúum í málskostnaðarnefnd LL, formanni, stjórn, framkvæmdastjóra og skrifstofu LL skulu gæta þagnarskyldu um mál sem þeim eru fengin til meðferðar og varða málefni félagsmanns. Þagnarskylda gildir gagnvart þriðja aðila, svo sem stofnunum, öðrum félagsmönnum, öðrum lögmönnum o.s.frv. sem vinna ekki með mál viðkomandi félagsmanns. Þagnarskylda gildir ekki í samskiptum og vinnu nefndarmanna sín á milli og í samskiptum stjórnar, framkvæmdastjóra/-stjórnar og skrifstofu LL sem vinna að málinu, né heldur samskiptum LL og lögmanns viðkomandi félagsmanns sem vinnur að máli sem nýtur styrks LL, svo og ekki vegna starfa sem félagsmaður hefur sjálfur samþykkt að unnin séu í hans þágu gagnvart þriðja aðila.
5. Félagsmaður LL getur átt rétt á lögmannsaðstoð á kostnað LL að mati málskostnaðarnefndar m.a. í eftirfarandi tilfellum:
a. Þegar ætla má að um sé að ræða brot á ákvæðum kjarasamnings gagnvart honum.
b. Aðstoð vegna andmælaréttar vegna fyrirhugaðrar áminningar eða lausnar um stundarsakir (málsmeðferð fyrir 27. gr. nefnd STML) ef um er að ræða ætlað brot í starfi eða ef talið er að ákvæði laga eða reglna séu brotnar á honum í málsmeðferðinni.
c. Við að fá hnekkt fyrir dómi áminningu eða brottvikningu ef talið er að ákvæði laga eða reglna séu brotnar á honum í málsmeðferðinni.
d. Við réttargæslu vegna kæru vegna brota í starfi sem leiðir til ákæru og dómsniðurstöðu sem hefur kostnað í för með sér fyrir viðkomandi.
e. Við málatilbúnað á bótakröfu og framhald máls fyrir dómstólum ef nauðsynlegt telst að mati lögmanns LL og hefur kostnað í för með sér fyrir viðkomandi.
f. Vegna kostnaðar við varnir í einkamáli sem höfðað er gegn honum til greiðslu skaðabóta vegna meintra mistaka í starfi. Þar sem viðkomandi er sýknaður en eftir standi lögfræðikostnaður vegna málsins.
g. Þá getur félagsmaður LL átt rétt á lögmannsaðstoð ef að mál hans varðar ýmis lög t.d. starfsmannalög, stjórnsýslulög, upplýsingalög ofl. sem að tengjast rétti hans til að ná fram réttindum sínum er varðar starf hans, starfslok eða vegna annarra þeirra atriða sem málskostnaðarnefnd telur eðlilegt að veita lögmannsaðstoð vegna.
6. Styrk vegna lögmannskostnaðar má takmarka þannig að styrkur nái aðeins til tiltekinna þátta málskostnaðar eða geti hæst numið tiltekinni fjárhæð, sbr. einnig nánar 18. grein um viðmiðunarfjárhæð.
7. LL ber einungis kostnað vegna lögmannsaðstoðar frá þeim tíma sem beiðnin um lögmannsaðstoð er afgreidd, nema annað, sé ákveðið við afgreiðslu málsins.
8. LL ber ekki ábyrgð á áður tilkomnum kostnaði hjá sjálfstætt starfandi lögmönnum eða sérfræðingum, nema annað sé ákveðið, annars er það á ábyrgð viðkomandi félagsmanns.
9. LL greiðir einungis lögfræðikostnað í samræmi við bestu fáanlegu kjör LL hverju sinni vegna þjónustu lögfræðinga. Ekki er greiddur umframkostnaður sem hlýst af hærra tímagjaldi lögfræðinga annarra en þeirra sem LL nýtur bestra kjara hjá hverju sinni.
10. LL greiðir ekki lögfræðikostnað sem út af kann að standa vegna mismunar á reikningi lögmanns og dæmdrar lögmannsþóknunar fyrir Héraðsdómi, Landsrétti eða Hæstarétti.
11. LL greiðir ekki sektir sem umsækjandi er dæmdur til þess að greiða.
12. Hafi LL veitt styrk vegna kæru út af broti í starfi sem leiðir til ákæru og dóms í héraði skal viðkomandi sækja aftur um styrk áður en máli er áfrýjað. Í þeim tilvikum sem það er ekki gert er LL heimilt að synja um áframhaldandi aðstoð.
13. Málskostnaðarnefnd / framkvæmdastjóra- stjórn / stjórn LL er heimilt að synja um aðstoð á kostnað LL ef:
a. Félagsmaður er kærður, ákærður eða dæmdur fyrir vítaverða vanrækslu, stórfellt gáleysi, ásetning eða stórfellt brot í starfi.
b. Ef málsgrundvöllur þykir óljós eða hæpinn, mál ekki á rökum reist eða mál þykir ekki vænlegt eða líklegt til árangurs.
c. Ef telja má að lögfræðileg aðstoð hafi enga þýðingu, svo sem ef hagsmunir þykja óverulegir, þeir ekki lengur til staðar, tómlæti um hagsmuni eða mál telst fyrnt í skilningi laga, o.fl. Málskostnaðarnefnd / framkvæmdastjórn / stjórn metur það, eftir atvikum að höfðu samráði við lögmann LL, hve mikla lögfræðilega aðstoð félagsmanni skuli veitt.
d. Mál sé þannig að umfangi, efni, eigin sök félagsmanns sé slík, félagsmaður hefur áður notið styrks vegna lögmannsþjónustu o.fl., að óforsvaranlegt þykir að ráðstafa fjármunum LL í að styðja við málið.
e. Ekki sé um virkan félagsmann að ræða sem greiðir félagsgjald til LL.
f. Mál sé þannig vaxið að félagsmaður hefur ekki, áður en beiðni um styrk er sett fram, tæmt nægjanlega þau stjórnsýslulegu- og/eða starfsmannalegu úrræði gagnvart stofnun og/eða gagnaöflun af hans hálfu er áfátt, sem að mati LL veikir málatilbúnað og frekari rekstur máls.
g. Að hagsmunir félagsmanns af málarekstri eða áframhaldandi málarekstri þykja svo óverulegir í samanburði við vinnu og kostnað af máli að óforsvaranlegt þykir að LL standi straum af styrk vegna lögmannskostnaðar.
14. Ekki skal veita aðstoð vegna lögfræðikostnaðar vegna máls sem koma upp utan starfs nema málið varði lið 5a. og b.
15. Heimilt er málskostnaðarnefnd / framkvæmdastjóra- stjórn / stjórn LL að skilyrða ábyrgð á greiðslu lögfræðikostnaðar við niðurstöðu máls. Þá er jafnframt heimilt að skilyrða ábyrgð á greiðslu lögmannskostnaðar við að félagsmaður innheimti ekki sjálfur hluta dæmds málskostnaðar eða gert sé að skilyrði að sé málskostnaður dæmdur til greiðslu gagnaðila í heild eða hluta, skuli sá málskostnaður greiðast til LL. Þá getur LL einnig gert að skilyrði að leitað sé hagkvæmustu leiða með lögmannsþjónustu og lagt til lögmann í þessu skyni.
16. Heimilt er að synja beiðni um styrk ef styrkbeiðni á frekar undir meðferð annarra aðila, svo sem gjafsóknarnefndar, ef umsækjandi nýtur einkaréttarlegrar málskostnaðartryggingar eða eðlilegt/nærtækt þykir að styrkbeiðni sé fyrst send öðrum aðilum til meðferðar áður en LL tekur beiðni til meðferðar.
17. Ákvörðun LL vegna umsóknar um styrk vegna lögmannskostnaðar er skrifleg og skal send umsækjanda. Í ákvörðun kemur fram á hvaða sjónarmiðum hún byggist e.a., og tilgreind skilyrði sem ákvörðun um styrk er háð, sú hámarksfjárhæð sem styrkveiting felur í sér og önnur þau atriði sem ákvörðun ber með sér, sbr. nánari ákvæði reglna þessara. Ákvörðun um styrk er endanleg og skal fela í sér til hvaða máls hún taki, hvort hún sé veitt til reksturs máls fyrir héraðsdómi eða æðra dómi, vegna stjórnsýslumáls, hvort hún sé takmörkuð með tilteknum hætti, o.s.frv.
18. Fjárhæð styrkveitingar vegna einstaks máls skal að jafnaði ekki vera hærri en kr. 800.000. Í sérstaklega mikilvægum málum er heimilt að ákveða hærri styrk sem þó nemur ekki hærri fjárhæð en tvöfaldri framangreindri fjárhæð. Í öðrum tilvikum svo og þegar mál er sérstaklega mikilvægt eða málskostnaðarnefnd metur að um meiriháttar ákvörðun sé að ræða, kostnaður við mál er umtalsverður og umfram framangreind fjárhagsleg viðmið, er mál sent stjórn LL til umfjöllunar og afgreiðslu.
19. Heildarfjárhæð styrkveitinga á ársgrundvelli eru ákveðnar á þingi LL með samþykkt fjárhagsáætlunar.
20. Ákvarðanir á grundvelli reglna þessara eru byggðar á mati málskostnaðarnefndar / framkvæmdastjóra, -stjórnar / -stjórnar LL hverju sinni. Heimilt er að víkja frá ákvæðum þeirra ef ríkar málefnalegar ástæður eru fyrir hendi. Skal ákvörðun um slíkt rökstudd með sannarlegum hætti og gilda að öðru leyti ákvæði reglna þessara um m.a. staðfestingu slíkrar ákvörðunar eftir á.
21. Breytingar sem gerðar eru á reglum þessum, þ.á m. um hámarks viðmiðunarfjárhæð styrkja samkvæmt 18. grein, eru háðar samþykki stjórnar LL.
Reglur þessar öðlast þegar gildi.
Samþykkt á stjórnarfundi LL 12. júní 2025